Jedną z najczęściej wykorzystywanych preferencji podatkowych jedną jest tak zwane łączne opodatkowanie dochodów małżonków. Jak skorzystać z tej formy rozliczenia? Jakie warunki podatnik musi spełnić aby rozliczyć się wspólnie w ramach formularza PIT 37? Jak w praktyce wygląda taka forma rozliczenia w 2022 roku?
Podstawa łącznego opodatkowania małżonków w PIT 37
Możliwość łącznego opodatkowania małżonków w PIT 37 wynika bezpośrednio z przepisów Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.) zwanej dalej „Ustawa o PIT”. W świetle art. 6 ust. 1 podstawowym sposobem rozliczenia jest indywidualne opodatkowanie (odrębnie każdego z małżonków z osiąganych przez nich dochodów. Jednak ustęp 2 tego samego przepisu stwierdza, że po spełnieniu określonych warunków podatnicy mogą opodatkowywać się łącznie.
Art. 6. [Opodatkowanie dochodów małżonków] Ustawy o PIT
1. Małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów.
2. Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, pozostający w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:
1)przez cały rok podatkowy albo
2) od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego – w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego
– mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot pomniejszających dochód; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.
Warunki wspólnego opodatkowania małżonków
Ustawodawca wskazał kiedy małżonkowie mogą opodatkować się łącznie. Zgodnie z nimi:
- związek małżeński musi trwać przez cały rok podatkowy 2021,
- w przypadku jeżeli związek małżeński został zawarty dopiero w 2021 roku, musi on trwać od jego zawarcia, aż do końca roku 2021,
- małżonkowie podlegać muszą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (opisanemu w art. 3 ust. 1 Ustawy o PIT),
- małżonkowie muszą podlegać ustrojowi wspólności majątkowej;
- małżonkowie muszą złożyć specjalny wniosek o wspólne opodatkowanie.
Dodatkowo ustawodawca zdecydował, że wspólnego opodatkowania małżonków nie można zastosować jeżeli chociaż jeden z małżonków:
- stosuje zasady podatkowania zgodne z art. 30c ustawy o PIT lub przepisów o ryczałcie;
- stosuje się do niego przepisy dotyczące podatków tonażowych lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
art. 6 ust. 8 [opodatkowanie dochodów małżonków wyłączenia] Ustawy o PIT
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
W przypadku chęci skorzystania z deklaracji PIT 37 dodatkowym warunkiem jest konieczność spełnienia wszystkich kryteriów wymaganych do przygotowania konkretnie tego zeznania podatkowego przez obu małżonków. W sytuacji jeżeli, którykolwiek z podatników nie ich nie spełnia, ale zastosowanie do niego nadal ma art. 45 ust. 1 Ustawy o PIT, wtedy podatnicy powinni wypełnić i złożyć zeznanie podatkowe PIT 36.
Wniosek o wspólne opodatkowanie małżonków
Wspólne opodatkowanie małżonków możliwe jest na ich wspólny wniosek. W tym miejscu należy jednak wyjaśnić, że wniosek taki może zostać złożony bezpośrednio w ramach wypełnianego zeznania PIT 37. Nie potrzeba dodatkowego dokumentu czy formularza. Wniosek może zostać wyrażony przez jednego z małżonków w imieniu obojga. W takim wypadku traktuje się złożenie wniosku przez jednego małżonka na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku.
art. 6 ust. 2a Ustawy o PIT
Wniosek, o którym mowa w ust. 2, może być wyrażony przez jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
Wspólne opodatkowanie w praktyce
W praktyce wspólne opodatkowanie dochodów małżonków polega na wprowadzeniu danych i informacji obu małżonków w ramach jednej deklaracji podatkowej, na przykład PIT 37. Opodatkowanie następuje łącznie od sumy ich dochodów, po poprzednim odliczeniu (odrębnie dla każdego z nich) kwot podlegających odliczeniu od dochodu. Podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczanego od połowy łącznych dochodów małżonków.
Źródła opracowania
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.);
- Broszura informacyjna do zeznania PIT 376 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2021 roku;
- Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) PIT 37 wzór numer 28.