Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług (VAT – ang. value added tax) reguluje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 z późn. zm.). Podatek ten stanowi dochód budżetu państwa. Zgodnie z zasadami tego aktu prawnego w określonych przypadkach podatnik jest obowiązany wystawić fakturę. Kiedy powstaje obowiązek wystawienia faktury? Jak się kształtuje?
Obowiązek wystawienia faktury
Zgodnie z zasadami ogólnymi podatnicy (którzy zostali określeni w art. 15 ustawy o VAT) mają obowiązek wystawiać faktury, które stwierdzają w szczególności dokonanie sprzedaży oraz ich datę. Faktury są dokumentami, które dokumentują czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Zasadniczo nie wystawia się faktur dla czynności nieodpłatnych. Fakturę należy natomiast wystawić po spełnieniu wymogów każdemu podmiotowi gospodarczemu. Podatnik nie ma obowiązku wystawienia fakt osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, jednak na ich żądanie podatnik staje się zobowiązany do wystawienia faktury.
Wyciąg z przepisów Ustawa o VAT:
Art. 106b. [Obowiązek wystawienia faktury]
1. Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2) wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;
3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4) otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:
a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,
c)dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.
Umowa o wystawianie faktur
Ustawodawca ściśle określił obowiązek wystawiania faktur, pozwala jednak na różne rozwiązania prawne i techniczne, które mają ułatwić realizację tych obowiązków dla podatników. Jednym z nich są tak zwane umowy o wystawianie faktur. Polega ona na tym, że faktury może wystawić (po spełnieniu określonych warunków) również nabywający towar (lub usługę), pod warunkiem, że strony wcześniej podpiszą stosowną umowę w sprawie wystawiania faktur.
Wyciąg z przepisów Ustawa o VAT:
Art. 106d. [Umowa w sprawie wystawiania faktur]
1. Podmiot, o którym mowa w art. 106b ust. 1 pkt 1, nabywający towary lub usługi od podatnika może wystawiać w imieniu i na rzecz tego podatnika faktury:
1) dokumentujące dokonanie przez podatnika sprzedaży na rzecz tego podmiotu,
2) o których mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,
3) dokumentujące dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 lit. b
– jeżeli ten podmiot i ten podatnik wcześniej zawarli umowę w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na rzecz tego podatnika, w której została określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego tych czynności.
2. Faktury może wystawiać w imieniu i na rzecz podatnika również upoważniona przez niego osoba trzecia, w szczególności jego przedstawiciel podatkowy, o którym mowa w art. 18a.
