Niespłacone zobowiązania w toku postępowania upadłościowego, a dokładniej na skutek wykonania planu podziału i ewentualnego planu spłaty wierzycieli, to jedno z podstawowych założeń upadłości konsumenckiej. Decyzja o staraniu się o ogłoszenie upadłości często podejmowana jest w oparciu o to, jakie długi mogą zostać umorzone w ramach upadłości konsumenckiej. Jaki rodzaj długu może zostać umorzony, a co nie podlega upadłości, odpowiemy poniżej.
Czym jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka to moment, w którym nie radząc sobie ze swoim zadłużeniem, konsument będący osobą fizyczną składa wniosek do sądu upadłościowego. Sąd ocenia wniosek pod względem formalnym i merytorycznym. Złożenie wniosku uruchamia wieloetapową procedurę, która może, ale nie musi zakończyć się oddłużeniem wnioskodawcy. Kolejnym etapem jest przydzielenie przez sąd syndyka i rozpoczyna się etap właściwy upadłości. W tej części procesu syndyk dokonuje spisu majątku dłużnika tzw. masy upadłościowej i rozpoczyna się żmudny proces jej spieniężania.
Od tej chwili upadły nie może bez zgody syndyka dokonywać samodzielnie żadnych rozporządzeń swoim majątkiem. W skład masy upadłościowej wchodzą nie tylko nieruchomości, ale również ruchomości, czyli wszystkie elementy majątku dłużnika. Sytuacja ta jest dość dotkliwa, ponieważ wiąże się z brakiem możliwości swobodnego dysponowania swoim majątkiem.
Jakie długi mogą zostać umorzone?
Zasadniczo w ramach upadłości konsumenckiej może zostać umorzone każde zobowiązanie finansowe. Oczywiście wyłączone z niego są pewne wyjątki, o których piszemy poniżej. Po spieniężeniu masy upadłościowej i wykonaniu planu spłaty czasami dochodzi do umorzenia pozostałych długów. Ustawodawca zakłada, że nie ma znaczenia, jakie dłużnik posiada zobowiązania cywilnoprawne (niespłacone kredyty gotówkowe), czy publicznoprawne (niezapłacone podatki). Celem postępowania upadłościowego osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, jest spłata możliwie jak największej liczby długów z własnego majątku i ewentualne umorzenie reszty. Aby zobowiązanie było brane pod uwagę, musi zgłosić je konsument lub wierzyciel.
Umorzeniu na skutek upadłości konsumenckiej mogą podlegać m.in.:
- zobowiązania bankowe i pozabankowe,
- zobowiązania wynikające z uprzednio prowadzonej działalności gospodarczej,
- zaległości podatkowe,
- nieopłacone rachunki (prąd, gaz, telefon) oraz mieszkaniowe,
- zobowiązania względem prywatnych osób,
- mandaty.
Jakich długów nie można umorzyć w ramach upadłości konsumenckiej?
Nie wszystkie zobowiązania mające charakter pieniężny mogą zostać umorzone. Wszystkie zadłużenia niepodlegające umorzeniu zostały spisane w artykule 491(21) ustęp 2 ustawy o prawie upadłościowym. Należą do nich:
- alimenty,
- renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
- kara grzywny i inna kara zasądzona przez sąd karny,
- zobowiązania świadomie pominięte przez dłużnika.
W katalogu zobowiązań niepodlegających umorzeniu ustawodawca wyszedł z założenia, że umorzenie zobowiązań np. o charakterze alimentacyjnym może wywrzeć negatywne skutki o charakterze społecznym.
Jak się uchronić przed upadłością konsumencką?
Aby uchronić się przed konsekwencjami upadłości konsumenckiej, najlepiej bardzo wnikliwie analizować swój budżet przed zaciągnięciem jakiegokolwiek zobowiązania finansowego. Sam proces ogłoszenia upadłości wiąże się z ogromnym dyskomfortem psychicznym i emocjonalnym samego upadłego jak również członków jego rodziny. Ponadto niemal całkowicie ogranicza upadłego w podejmowaniu jakichkolwiek działań na polu finansowym nawet na kilka do kilkunastu lat.
